خودتحریمی به نفع پسته آمریکا

پسته به عنوان یکی از محصولات ارزآور کشور، در سال‌جاری تولید بالایی داشته است. افزایش حدود دو برابری تولید در ایران همزمان با افزایش محصول پسته آمریکا، باعث شده است رقبای صادراتی تلاش دوچندانی برای گرفتن بازارهای صادراتی داشته باشند. در گفت‌وگویی که با بهروز آگاه یکی از تولیدکنندگان بزرگ پسته ایران داشتیم، وی از سیاست‌‌‌های دولت در قبال کشاورزان و بازرگانان پسته اظهار نگرانی کرده و معتقد است در صورتی که در سه ماه فصل پاییز دولت اقدامی در زمینه تسهیل صادرات پسته انجام ندهد، تبعات بسیار سنگین و غیرقابل جبرانی در حوزه کشاورزی و بازرگانی ایجاد خواهد شد.

آگاه گفت: متاسفانه به اندازه‌‌‌ای که در سایر رشته‌‌‌ها نیروی خوب و متخصص تربیت کرده‌‌‌ایم، در حوزه اقتصاد عملکرد مناسبی نداشتیم.

وی ادامه داد: چند سال است که درگیر جنگ اقتصادی هستیم و باید بهترین متخصصان اقتصاد را در حوزه سیاستگذاری داشته باشیم اما متاسفانه فرد مناسبی در این حوزه برای مدیریت و فرماندهی نداریم.

وی با برشمردن برخی خطاها و تصمیمات نادرست در حوزه اقتصادی دولت گفت: اخیرا شنیده شده است که معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی با ارائه طرحی مبنی بر ممنوعیت صادرات پسته، در تلاش است تا صادرات این محصول را ممنوع کند.

وی‌‌‌ ادامه داد: این موضوع بالاترین کمک به صنعت پسته آمریکا و بزرگ‌ترین خیانت به پسته ایران بوده و باعث ایجاد چالش‌‌‌های اساسی در حوزه اقتصاد پسته ایران ‌‌‌خواهد شد.

آگاه ضمن تاکید بر افزایش حدود دوبرابری تولید پسته نسبت به سال گذشته، تولید پسته جهان در سال‌جاری میلادی را حدود یک میلیون و صد‌هزار تن ارزیابی کرد و افزود: مصرف پسته دنیا حدود ۵۰۰‌هزار تن است و این یعنی در سال‌جاری حدود ۶۰۰‌هزار تن مازاد تولید پسته در دنیا وجود دارد؛ که قرار است با توجه به افزایش روند تولید پسته آمریکا، مازاد تجمعی پسته دنیا در سال‌‌‌ بعد به یک میلیون و ۲۰۰هزار تن و درسال سوم به ۲میلیون مازاد تجمعی تولید نسبت به مصرف پسته در دنیا برسیم!

عضو انجمن پسته ایران میزان تولید پسته کشور در سال‌جاری را حدود ۲۴۰هزار تن (با احتساب ۳۰‌هزار تن پسته باقی‌مانده از سال گذشته) ارزیابی و خاطرنشان کرد: با توجه به افزایش تولید پسته، در صورتی که در سه ماه اول پس از برداشت پسته (مهر، آبان و آذر) که موعد عید چینی و نیز قبل از کریسمس است (اوج مصرف پسته در دنیا)، نتوانیم حداقل ۱۰۰هزار تن پسته را صادر کنیم، بازار صادراتی ایران توسط آمریکا گرفته خواهد شد.

آگاه این چالش را بسیار فوری و قریب‌‌‌الوقوع دانست و افزود: در چنین شرایط خاص و مهمی، متاسفانه علاوه بر اظهارات معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر ممنوعیت صادرات پسته، بانک مرکزی نیز با مقررات بازگشت ارز حاصل از صادرات که سیاست شکست‌خورده باقی‌مانده از دولت قبل بوده، روند صادرات پسته را مختل می‌کنند.

بهروز آگاه مصرف داخلی پسته را حداکثر 15‌درصد تولید پسته در ایران دانست و افزود: با سیاست‌‌‌های اشتباه دولت، بیشترین صادرات پسته هم‌اکنون با کارت‌‌‌های اجاره‌‌‌ای انجام می‌شود که هیچ‌گونه نفعی برای دولت ندارد و به همین دلیل کارت بازرگانی اغلب صادرکنندگان معتبر و بزرگ کشور تعلیق شده است.

این فعال با سابقه صنعت پسته با ارائه پیشنهادی در حوزه ارز حاصل از صادرات محصولات کشاورزی، ضمن اشاره به آمار و ارقامی در زمینه اشتغال و صادرات حوزه کشاورزی گفت: در سال ۱۴۰۰ ما در کشور حدود ۴۸ میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داشته‌‌‌ایم که تنها 5/ 2 میلیارد دلار آن مربوط به محصولات کشاورزی بوده است و بقیه آن مربوط به سایر محصولاتی است که به شدت از یارانه انرژی و سایر یارانه‌‌‌ها استفاده می‌کنند.

آگاه ادامه داد: طبق آمار وزارت جهاد از 23 میلیون نفر نیروی کار در کشور، 20درصد به صورت مستقیم و 40درصد به صورت غیرمستقیم با کشاورزی سروکار دارند که با احتساب میانگین 4 نفر جمعیت خانوار حدود 56 میلیون نفر از جمعیت کشور به صورت مستقیم و غیرمستقیم مشغول به کار در بخش کشاورزی بوده یا وابسته به بخش کشاورزی هستند و این صادرات 5/ 2 میلیارد دلاری روی زندگی آنها تاثیر مستقیم دارد.

وی افزود: در مقابل، اشتغال‌زایی در حوزه پتروشیمی و سایر صنایع بسیار کمتر از حوزه کشاورزی بوده است. آگاه مقایسه کردن صنعت ‌‌‌و کشاورزی، برای بازگرداندن ارز حاصل از صادرات به یک شیوه را غیرمنطقی دانست و گفت: عدد و رقم اشتغال و همچنین ارزآوری در حوزه صنعت و کشاورزی قابل مقایسه نیست و برای بهبود وضعیت کشاورزی و عدم‌ضرر و زیان صادرکنندگان محصولات کشاورزی، باید با سرعت مقررات بازگشت ارز حاصل از صادرات که یکی از پرنقص‌ترین قوانین دولت قبل بود و با شکست مواجه شد، در حوزه محصولات کشاورزی لغو شود.

آگاه ضمن اشاره به اطلاع جمع زیادی از نمایندگان مجلس نسبت به مشکلات پسته و سایر محصولات کشاورزی افزود: طبق مصوبه مجلس بخش کشاورزی از مقررات بازگشت ارز حاصل از صادرات مستثنی شد اما متاسفانه این موضوع در مجمع تشخیص مصلحت نظام لغو شد! عضو انجمن پسته ایران فرصت لغو این مقررات برای بخش کشاورزی را بسیار کوتاه دانست و گفت: در صورتی که ما در سه ماه فصل پاییز سال‌جاری نتوانیم حداقل ۱۰۰هزار تن پسته را صادر کنیم، این میزان پسته روی دست باغدار خواهد ماند و رقبا بازارهای صادراتی ما را خواهند گرفت.

وی این میزان پسته را مازاد بر مصرف داخل دانست و گفت: درصورتی که قانون بازگشت ارز حاصل از صادرات برای محصولات کشاورزی لغو نشود، قطعا بیکاری و ضرر و زیان بسیار زیادی متوجه باغداران و کشاورزان بالاخص در حوزه پسته خواهد شد چراکه میزان تولید پسته در سال‌جاری به حدی بالاست که تعداد زیادی از کشاورزان ورشکست خواهند شد.